Z CYKLU - FRAGMENTY PUBLIKACJI „TAJEMNICZA DOLINA NOTECI” - NA BRZEGACH NOTECI

Rośliny zakorzenione i w dolnej części zanurzone w wodzie lub w bardzo grząskim, mokrym podłożu nazywamy bagiennymi. Tworzą one zwykle gęste szuwary wzdłuż brzegów rzeki i w jej starorzeczach. Szuwary wysokie tworzą: trzcina pospolita Phragmites australis, pałka szerokolistna Typha latifolia i pałka wąskolistna Typha angustifolia. Szuwary niskie budują głównie turzyce: turzyca błotna Carex acutiformis, turzyca dwustronna Carex disticha, turzyca prosowa Carex paniculata, turzyca zaostrzona Carex gracilis i turzyca brzegowa Carex riparia. Kolorytu roślinności szuwarowej nadają żółto kwitnący kosaciec żółty Iris pseudoacorus i różowo kwitnący łączeń baldaszkowy Butomus umbellatus. Poza tym spotkać można mannę mielec Glyceria maxima, pachnące płaty tataraku zwyczajnego Acorus calamus i żabieniec babkę wodną Alisma plantago-aquatica.

Ziołorośla nadrzeczne

Tuż za pasem szuwarów, również na siedliskach silnie uwilgotnionych, grząskich, bardzo żyznych wykształcają się zwarte, gęste ziołorośla nadrzeczne. Buduje je głównie kielisznik zaroślowy Calystegia sepim i trzcina pospolita Phragmites australis. Inne gatunki występują w mniejszych ilościach. Najefektowniej prezentują się w czasie kwitnienia pnącego się po źdźbłach trzciny kielisznika, który ma białe, dość duże kielichowate kwiaty. W ziołoroślach nad Notecią powszechnie, niekiedy masowo rośnie dzięgiel litwor nadbrzeżny Angelica archangelica ssp. Litoralis. To piękna, wysoka nawet do 3 m roślina o baldachowatych kwiatostanach. Należy do rodziny roślin selerowatych (baldaszkowatych), jest aromatyczna. Jej korzenie wykorzystywane są do celów leczniczych i aromatyzowania nalewek, kandyzowane liście służą do ozdabiania ciast. Gatunek jest często mylony z rzeczywiście bardzo niebezpiecznym dla człowieka barszczem Sosnowskiego Heracleum sosnowsky, którego dotykanie a nawet przebywanie w jego pobliżu, szczególnie w upalne dni może wywołać poparzenia. Należą do tej samej rodziny roślin selerowatych i jak większość gatunków z tej rodziny zawierają olejki eteryczne. Wiele z nich to rośliny lecznicze, przyprawowe ale nie brakuje też gatunków trujących. Dość łatwo można je odróżnić po kwiatostanach. Kwiatostany dzięgiela mają kształt zbliżony do kuli i średnicę około 10 – 15 cm. Kwiatostany barszczu są wyniesione i mają kształt odwróconego dzwonu. Największe  osiągają średnicę 0,3 - 0,5 m. Liście barszczu pokryte są sztywnymi włoskami a liście dzięgiela są gładkie. W dolinie Noteci występuje głównie dzięgiel litwor nadbrzeżny. Barszcz Sosnowskiego skupia się w okolicach Minikowa, dokąd został sprowadzony dla celów paszowych. Stamtąd rozprzestrzenia się w kierunku Ślesina, Zielonczyna i Gorzenia.

Tekst i fotografie:

Ewa Krasicka-Korczyńska